Gàu nấm không chỉ gây mất tự tin mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe da đầu và mái tóc của bạn nếu không được điều trị đúng cách. Rất nhiều trường hợp gàu không được điều trị đúng cách lâu ngày mới được phát hiện là do nấm da đầu. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cách trị gàu nấm da đầu hiệu quả, ngăn ngừa tái phát.
Gàu nấm da đầu là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Gàu nấm da đầu là tình trạng da đầu bong tróc nhiều mảng do nhiễm nấm, thường gặp nhất là vi nấm Malassezia (tên khoa học khác Pityrosporum ovale). Loại nấm này sinh sống trên da đầu, khi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh sẽ tạo điều kiện cho nấm phát triển và gây ra tình trạng ngứa ngáy, bong tróc.
Triệu chứng nhận biết gàu do nấm:
- Bong vảy trắng mỏng hoặc tạo thành từng mảng lớn
- Ngứa ngáy dai dẳng, nhất là khi ra mồ hôi hoặc ban đêm
- Tóc rụng nhiều, da đầu đỏ ửng hoặc nổi mụn
- Có thể đi kèm mực khô da, róm lởi
Khác với gàu thông thường, gàu nấm thường không cải thiện khi dùng các loại dầu gội làm sạch hoặc có mùi thơm, do ngăn ngừa tạm thời chứ không tác động đến nguồn gốc vấn đề.
Gàu nấm da đầu là tình trạng da đầu bong tróc nhiều mảng do nhiễm nấm.
Nguyên nhân gây gàu nấm da đầu:
Một số yếu tố có thể thúc đẩy sự phát triển của nấm Malassezia và dẫn đến gàu nấm:
- Tăng tiết bã nhờn: Đây là yếu tố hàng đầu. Da đầu dầu tạo môi trường lý tưởng cho nấm Malassezia phát triển mạnh.
- Hệ miễn dịch suy yếu: Khi sức đề kháng của cơ thể giảm sút (do căng thẳng, bệnh tật, thiếu ngủ), khả năng kiểm soát nấm Malassezia của cơ thể cũng kém đi.
- Chăm sóc tóc sai cách: Gội quá nhiều lần hoặc dùng nước quá nóng, chải tóc khi tóc ướt, đều tác nhân gây hại.
- Thay đổi nội tiết tố: Sự thay đổi hormone (tuổi dậy thì, mang thai, mãn kinh) có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến bã nhờn.
- Một số tình trạng sức khỏe: Bệnh Parkinson, HIV/AIDS, đột quỵ, di truyền hoặc việc sử dụng một số loại thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ gàu nấm.
Các cách trị gàu nấm da đầu hiệu quả hiện nay
Việc điều trị gàu nấm da đầu cần sự kiên trì và kết hợp nhiều phương pháp. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của tình trạng, bạn có thể lựa chọn các sản phẩm đặc trị, kết hợp với các biện pháp hỗ trợ tại nhà và thay đổi thói quen sinh hoạt.
1. Vệ sinh da đầu đúng cách
- Gội đầu đều đặn nhưng không quá thường xuyên: Gội đầu 2-3 lần/tuần là lý tưởng. Gội quá ít khiến dầu thừa tích tụ, gội quá nhiều có thể làm khô da đầu, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
- Sử dụng nước ấm hoặc mát: Tránh gội đầu bằng nước quá nóng vì có thể làm tổn thương da đầu và kích thích tuyến bã nhờn.
- Gội sạch dầu gội/dầu xả: Đảm bảo xả sạch hoàn toàn các sản phẩm trên tóc và da đầu để tránh gây bít tắc lỗ chân lông.
- Để tóc khô tự nhiên hoặc sấy ở nhiệt độ thấp: Hạn chế sấy tóc ở nhiệt độ cao vì nhiệt độ cao có thể làm khô và tổn thương da đầu. Nếu phải sấy, hãy sấy ở chế độ mát hoặc thấp và giữ khoảng cách. Tránh đi ngủ khi tóc còn ướt.
2. Cách trị gàu nấm da đầu tại nhà bằng nguyên liệu tự nhiên
Các phương pháp tự nhiên có thể hỗ trợ làm dịu da đầu, giảm ngứa và hạn chế sự phát triển của nấm ở mức độ nhẹ, nhưng không thể thay thế các sản phẩm đặc trị y tế. Hiệu quả của chúng cũng tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.
Trị nấm gàu bằng giấm táo
Giấm táo có tính axit nhẹ, giúp cân bằng độ pH trên da đầu, tạo môi trường không thuận lợi cho nấm phát triển và giúp loại bỏ tế bào chết. Do đó, sử dụng giấm táo là một trong những cách trị gàu nấm da đầu bạn không nên bỏ qua.
Cách làm: Pha loãng giấm táo với nước theo tỷ lệ 1:1 hoặc 1:2 (1 phần giấm, 1 hoặc 2 phần nước). Sau khi gội đầu sạch, thoa dung dịch này lên da đầu, massage nhẹ nhàng. Để yên khoảng 5-10 phút rồi xả sạch lại với nước. Thực hiện 1-2 lần/tuần.
Giấm táo giúp kháng khuẩn, kiểm soát nấm da đầu.
Trị nấm gàu bằng dầu tràm trà
Dầu tràm trà (tea tree oil) nổi tiếng với khả năng kháng khuẩn, kháng nấm và chống viêm mạnh mẽ. Tuy nhiên, dầu tràm trà nguyên chất rất mạnh, cần pha loãng trước khi sử dụng.
Cách làm: Pha 5-10 giọt dầu tràm trà nguyên chất vào 30ml dầu nền (như dầu dừa, dầu oliu, dầu jojoba) hoặc trộn trực tiếp vào dầu gội bạn đang dùng. Thoa lên da đầu, massage và để yên 5-10 phút rồi gội sạch.
Cách trị gàu nấm da đầu bằng chanh
Chanh có tính axit citric, giúp loại bỏ tế bào chết và có khả năng kháng khuẩn nhẹ.
Cách làm: Vắt lấy nước cốt của một quả chanh, pha loãng với một ít nước. Thoa lên da đầu, massage nhẹ nhàng và để khoảng 5 phút rồi gội sạch. Không nên lạm dụng vì axit có thể làm khô da đầu.
Chanh có tính axit, có khả năng kháng khuẩn nhẹ.
Trị gàu nấm da đầu bằng nha đam
Nha đam có đặc tính làm dịu, chống viêm và dưỡng ẩm, giúp giảm ngứa và đỏ da đầu. Áp dụng cách trị gàu nấm da đầu bằng nha đam đúng cách có thể giúp bạn cải thiện đáng kể tình trạng này.
Cách làm: Lấy gel tươi từ lá nha đam, thoa trực tiếp lên da đầu. Để yên khoảng 20-30 phút rồi gội sạch. Có thể thực hiện 2-3 lần/tuần.
3. Chọn sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp
- Ưu tiên sản phẩm dịu nhẹ: Chọn dầu gội, dầu xả không chứa sulfate, paraben, hương liệu mạnh, vì các hóa chất này có thể gây kích ứng da đầu nhạy cảm.
- Tránh sản phẩm gây bít tắc: Hạn chế các sản phẩm tạo kiểu tóc dạng gel, mousse quá đặc có thể làm bít tắc lỗ chân lông.
4. Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: Đặc biệt là vitamin nhóm B (biotin), kẽm và omega-3, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe da và tóc. Ăn nhiều rau xanh, trái cây, các loại hạt và cá béo.
- Uống đủ nước: Giúp duy trì độ ẩm cho da đầu từ bên trong.
- Hạn chế thực phẩm gây kích ứng: Giảm tiêu thụ đồ ngọt, thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng và thực phẩm lên men (như phô mai, bia rượu) vì chúng có thể kích thích tuyến bã nhờn và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.
- Giảm căng thẳng và ngủ đủ giấc: Stress và thiếu ngủ làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi nấm. Hãy tìm cách thư giãn, tập thể dục, thiền định để giảm căng thẳng và đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
Ngủ đủ giấc giúp giảm stress, kiểm soát nấm da đầu phát triển.
5. Tránh các tác nhân gây kích ứng
- Không gãi mạnh da đầu: Gãi sẽ làm tổn thương da đầu, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và làm tình trạng viêm trở nên nặng hơn.
- Hạn chế đội mũ quá chật, ẩm ướt: Mũ bảo hiểm hoặc mũ thời trang quá chật, không thông thoáng sẽ giữ nhiệt và ẩm, tạo môi trường lý tưởng cho nấm phát triển. Thường xuyên vệ sinh mũ.
- Vệ sinh lược, mũ, vỏ gối thường xuyên: Đây là những vật dụng tiếp xúc trực tiếp với da đầu, cần được giặt sạch hoặc vệ sinh định kỳ để loại bỏ nấm và vi khuẩn.
- Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân: Lược, khăn tắm, mũ… không nên dùng chung để tránh lây nhiễm chéo.
Khi nào cần gặp bác sĩ da liễu?
Mặc dù nhiều trường hợp gàu nấm có thể được kiểm soát bằng dầu gội đặc trị và chăm sóc tại nhà, nhưng đôi khi bạn cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Hãy tìm đến bác sĩ nếu:
- Gàu nấm không giảm sau 2-4 tuần điều trị tại nhà hoặc bằng dầu gội đặc trị có bán sẵn.
- Tình trạng ngứa, viêm da đầu trở nên nghiêm trọng hơn, có dấu hiệu nhiễm trùng như mụn mủ, vết loét, hoặc chảy dịch.
- Rụng tóc nhiều bất thường và kéo dài.
- Kèm theo các triệu chứng toàn thân khác hoặc bạn cảm thấy lo lắng về tình trạng của mình.
Bác sĩ da liễu sẽ thăm khám, chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất, có thể bao gồm thuốc kê đơn hoặc các liệu pháp chuyên sâu hơn.
Gàu nấm da đầu là vấn đề dễ gặp nhưng không thể xem nhẹ. Việc nhận diện đúng nguyên nhân và có kế hoạch chăm sóc đúng cách là cách trị gàu nấm da đầu hiệu quả, ngăn ngừa tái phát và duy trì da đầu khỏe mạnh.