Các loại men vi sinh bạn nên biết để chăm sóc hệ tiêu hóa đúng cách!

Men vi sinh (probiotic) là một trong những giải pháp hỗ trợ chăm sóc đường ruột và hệ miễn dịch được ưa chuộng hiện nay. Tuy nhiên, việc hiểu rõ về các loại men vi sinh, công dụng cũng như cách sử dụng đúng cách không phải ai cũng nắm được. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và chuyên sâu về các loại men vi sinh, giúp bạn đưa ra lựa chọn và sử dụng hiệu quả nhất để nâng cao sức khỏe.

1. Men vi sinh là gì và có bao nhiêu loại?

Men vi sinh (probiotic) là những chế phẩm sinh học có chứa các vi khuẩn và vi nấm có lợi cho hệ tiêu hóa. Những vi sinh vật này giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện chức năng tiêu hóa và tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

Hiện nay, các loại men vi sinh rất đa dạng, dựa trên sự kết hợp các chủng loại lợi khuẩn phổ biến. Dưới đây là các nhóm lợi khuẩn phổ biến thường được dùng trong các chế phẩm men vi sinh.

1.1. Nhóm Lactobacillus

Đây là nhóm lợi khuẩn phổ biến nhất trong các loại men vi sinh, thường được tìm thấy trong sữa chua, yaourt, kim chi, cải chua và các thực phẩm lên men khác. Lactobacillus có khả năng tiêu hóa đường lactose, tăng hấp thu dưỡng chất, hỗ trợ tiêu hóa và làm giảm tình trạng tiêu chảy.

Ngoài ra, đối với những người bị chứng không dung nạp lactose, việc bổ sung men vi sinh chứa Lactobacillus có thể mang lại cải thiện đáng kể.

1.2. Nhóm Bifidobacterium

Là nhóm lợi khuẩn tập trung chủ yếu ở đại tràng và cũng là thành phần quan trọng trong các loại men vi sinh được dùng điều trị bệnh lý đường ruột. Bifidobacterium hỗ trợ điều trị viêm đại tràng, viêm ruột hoại tử, viêm gan, và các vấn đề nhiễm nấm.

Nhóm này đóng vai trò như “người gác cổng” của hệ tiêu hóa, giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại.

1.3. Saccharomyces boulardii

Khác với hai nhóm trên là vi khuẩn, Saccharomyces boulardii là một loại vi nấm có lợi, thường được sử dụng trong các chế phẩm sinh học để điều trị tiêu chảy cấp, tiêu chảy do nhiễm trùng và tăng cường hệ miễn dịch.

Nó có khả năng chống lại các độc tố từ vi khuẩn gây bệnh đường ruột, đồng thời tăng cường hấp thu dinh dưỡng và củng cố lớp niêm mạc ruột.

1.4. Nhóm Bacillus

Men vi sinh nhóm Bacillus là những chủng vi khuẩn thuộc chi Bacillus – vi khuẩn hình que, sinh bào tử và có khả năng sống sót cao trong điều kiện khắc nghiệt (như axit dạ dày hoặc nhiệt độ cao). Một số chủng Bacillus phổ biến: Bacillus subtilis, Bacillus clausii, Bacillus coagulans,…

Ưu điểm của men vi sinh Bacillus

• Bền vững với axit dạ dày: Nhờ khả năng tạo bào tử, chúng không bị tiêu diệt bởi môi trường axit mạnh trong dạ dày.
• Dễ bảo quản: Không yêu cầu điều kiện bảo quản lạnh như nhiều loại men vi sinh khác (ví dụ: Lactobacillus).
• Tác dụng nhanh, hiệu quả cao: Giúp ức chế vi khuẩn có hại, hỗ trợ tiêu hóa, giảm tiêu chảy, đặc biệt trong trường hợp loạn khuẩn ruột.

Có nhiều nhóm lợi khuẩn khác nhau được sử dụng làm men vi sinh

2. Tác dụng nổi bật của các loại men vi sinh

Việc bổ sung đúng và đủ các loại men vi sinh mang đến nhiều lợi ích sức khỏe, đặc biệt là đối với hệ tiêu hóa, miễn dịch và cả tinh thần.

2.1. Cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Đường ruột là “nhà” của hàng tỷ vi sinh vật. Việc mất cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và có hại có thể gây ra rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, tiêu chảy,… Việc bổ sung men vi sinh giúp duy trì sự cân bằng này, cải thiện hệ tiêu hóa và phòng ngừa nhiều bệnh lý.

2.2. Cải thiện bệnh viêm đại tràng

Một số loại men vi sinh, đặc biệt là chứa Bacillus subtilis, có khả năng tái tạo lớp niêm mạc ruột, làm lành các ổ viêm loét và giúp người bệnh đại tràng cảm thấy dễ chịu hơn.

2.3. Kích thích ăn ngon và hấp thu tốt hơn

Một số các loại men vi sinh có thể kích thích sản xuất enzyme tiêu hóa, từ đó cải thiện cảm giác ngon miệng, hỗ trợ tăng cân ở trẻ nhỏ và người có thể trạng yếu.

2.4. Giảm tác dụng phụ của thuốc kháng sinh

Sau khi sử dụng kháng sinh, hệ vi sinh đường ruột bị phá vỡ nghiêm trọng. Việc bổ sung men vi sinh giúp phục hồi nhanh chóng hệ vi sinh tự nhiên và hạn chế các rối loạn tiêu hóa thường gặp.

2.5. Tăng cường hệ miễn dịch

Các nghiên cứu chỉ ra rằng lợi khuẩn trong các loại men vi sinh có thể kích thích sản sinh các kháng thể tự nhiên, như IgA, lympho T, giúp cơ thể phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn.

2.6. Cải thiện tâm trạng, hỗ trợ phát triển trí não

Hệ tiêu hóa và hệ thần kinh liên kết chặt chẽ với nhau thông qua trục ruột – não. Khi hệ tiêu hóa khỏe mạnh, não bộ cũng hoạt động hiệu quả hơn. Trẻ em được bổ sung probiotic từ sớm sẽ có khả năng tập trung và tiếp thu tốt hơn.

2.7. Làm đẹp da

Các loại men vi sinh giúp giảm độc tố tích tụ trong cơ thể, từ đó hỗ trợ làm giảm mụn, viêm da cơ địa và cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi của làn da.  Men vi sinh có nhiều lợi ích nổi bật, đặc biệt là hệ tiêu hoá

3. Đối tượng nào nên sử dụng các loại men vi sinh?

Các loại men vi sinh không chỉ phù hợp với người đang gặp vấn đề về tiêu hóa mà còn mang lại lợi ích cho nhiều nhóm đối tượng khác nhau trong nhiều độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Việc hiểu rõ đối tượng sử dụng sẽ giúp bạn lựa chọn và sử dụng men vi sinh một cách hiệu quả, tối ưu tác dụng với cơ thể.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có hệ vi sinh đường ruột còn non yếu, rất dễ bị mất cân bằng khi có sự thay đổi trong chế độ ăn uống, dùng kháng sinh hoặc mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa. Trong những trường hợp này, việc bổ sung các loại men vi sinh sẽ giúp:

• Cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
• Ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy, đầy bụng, táo bón – những triệu chứng thường gặp ở trẻ nhỏ.
• Tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp và tiêu hóa.
• Một số men vi sinh dành riêng cho trẻ em còn giúp giảm tình trạng colic (khóc dạ đề), nôn trớ, kém ăn, và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Cha mẹ nên chọn những loại men vi sinh phù hợp với độ tuổi, có nguồn gốc rõ ràng và được chứng minh an toàn cho trẻ sơ sinh.

Men vi sinh có nhiều tác dụng với hệ tiêu hoá và đề kháng ở trẻ

Người lớn và người cao tuổi

Đối với người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi, quá trình lão hóa khiến hệ vi sinh vật đường ruột suy giảm cả về số lượng lẫn chủng loại. Đây là nguyên nhân gây ra các vấn đề như: khó tiêu, đầy bụng, táo bón mạn tính và suy giảm miễn dịch.

Bổ sung các loại men vi sinh cho người lớn và người già mang lại những lợi ích rõ rệt:

• Hỗ trợ tiêu hóa khi ăn uống kém hoặc có chế độ ăn nghèo dinh dưỡng.
• Cải thiện khả năng hấp thụ dưỡng chất, đặc biệt là canxi, magie, vitamin nhóm B.
• Tăng cường hệ miễn dịch, phòng tránh bệnh tật do vi khuẩn, virus.
• Một số men vi sinh còn có khả năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch, tinh thần và cải thiện trí nhớ.

Phụ nữ mang thai và cho con bú

Giai đoạn mang thai và cho con bú là thời điểm nhạy cảm, đòi hỏi người mẹ có một hệ tiêu hóa và miễn dịch khỏe mạnh để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Bổ sung các loại men vi sinh an toàn cho phụ nữ mang thai giúp:

• Cải thiện chứng táo bón thai kỳ, đầy hơi, khó tiêu – các vấn đề phổ biến ở phụ nữ mang thai.
• Tăng cường khả năng miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Hỗ trợ cân bằng vi sinh vùng âm đạo, giúp phòng tránh nhiễm nấm và viêm nhiễm phụ khoa.
• Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung men vi sinh ở giai đoạn này còn giúp giảm nguy cơ dị ứng và chàm sữa ở trẻ sơ sinh.

Người đang điều trị bằng kháng sinh

Kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn có hại và có lợi trong đường ruột. Hậu quả là hệ vi sinh vật mất cân bằng, dễ gây tiêu chảy, nấm Candida, loạn khuẩn ruột. Đây là nhóm đối tượng nên đặc biệt chú ý bổ sung các loại men vi sinh, bởi vì:

• Men vi sinh giúp tái thiết lập hệ vi sinh đường ruột, bảo vệ niêm mạc ruột khỏi tác động của kháng sinh.
• Giảm nguy cơ tiêu chảy do kháng sinh, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.
• Hạn chế các biến chứng sau điều trị kháng sinh kéo dài như: rối loạn tiêu hóa, miễn dịch suy yếu.

Lưu ý: Cần sử dụng men vi sinh cách thời điểm uống kháng sinh ít nhất 2 tiếng để đảm bảo lợi khuẩn không bị tiêu diệt bởi kháng sinh.

Người đang sử dụng kháng sinh nên bổ sung lợi khuẩn để cân bằng lại hệ vi sinh đường ruột

Người bị rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích

Đây là nhóm đối tượng rất cần thiết phải sử dụng các loại men vi sinh, bởi các lợi khuẩn có trong men vi sinh sẽ:

• Hỗ trợ giảm triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, táo bón mạn tính – các biểu hiện điển hình của viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích.
• Tái tạo và duy trì hàng rào bảo vệ ruột, giảm tình trạng viêm loét và co thắt đường ruột.
• Một số dòng men vi sinh chuyên biệt cho đại tràng có thể giúp làm dịu cơn đau và cải thiện chất lượng sống.

4. Cách chọn các loại men vi sinh phù hợp

Trên thị trường hiện nay có vô vàn chế phẩm men vi sinh với đủ dạng từ gói, viên, nước,… Điều quan trọng là bạn cần biết cách chọn đúng sản phẩm phù hợp với nhu cầu.

4.1. Ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng

Các sản phẩm được sản xuất bởi công ty uy tín, có giấy chứng nhận kiểm định chất lượng là lựa chọn đáng tin cậy.

4.2. Tỷ lệ lợi khuẩn sống cao

Chọn sản phẩm có hàm lượng lợi khuẩn từ 10⁷ – 10¹⁰ CFU/g. Ngoài ra, nên chọn men vi sinh có bao phim hoặc công nghệ bảo vệ lợi khuẩn khỏi môi trường axit dạ dày.

4.3. Chọn đúng chủng loại

Mỗi tình trạng sức khỏe sẽ phù hợp với một số loại men vi sinh nhất định. Ví dụ:

• Trẻ bị tiêu chảy: nên dùng Saccharomyces boulardii hoặc Lactobacillus GG.
• Người viêm đại tràng: chọn Bifidobacterium.
• Người bị táo bón: chọn Lactobacillus + chất xơ prebiotic.

5. Hướng dẫn sử dụng men vi sinh đúng cách, hiệu quả

Dù các loại men vi sinh mang lại nhiều lợi ích, nhưng nếu dùng sai cách thì hiệu quả có thể không như mong đợi, thậm chí gây ra tác dụng ngược.

• Uống trước bữa ăn 30 phút là thời điểm tối ưu để lợi khuẩn sống sót cao nhất.
• Nếu đang dùng kháng sinh, hãy uống men vi sinh sau kháng sinh ít nhất 2 giờ.
• Không pha men vi sinh với nước nóng, nước lạnh hay đồ uống có cồn.
• Dùng trực tiếp hoặc pha với nước đun sôi để nguội là tốt nhất.
• Không sử dụng chế phẩm đã pha quá lâu vì vi sinh sẽ chết và mất tác dụng.

Men vi sinh cần được sử dụng đúng cách để hiệu quả tốt nhất

6. Bổ sung men vi sinh qua thực phẩm – lựa chọn an toàn tự nhiên

Bên cạnh việc sử dụng các loại men vi sinh dạng viên, gói bột hay dung dịch, nhiều người lựa chọn bổ sung men vi sinh qua thực phẩm – một cách tự nhiên, an toàn và dễ duy trì hàng ngày.

Các thực phẩm giàu men vi sinh phổ biến bao gồm: sữa chua, kefir (sữa lên men), kim chi, dưa cải muối, miso, natto, kombucha (trà lên men)… Đây đều là những món ăn quen thuộc, dễ sử dụng và chứa lượng lợi khuẩn sống dồi dào.

Việc bổ sung men vi sinh thông qua thực phẩm không chỉ giúp hỗ trợ tiêu hóa, cân bằng hệ vi sinh đường ruột mà còn góp phần tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

So với chế phẩm men vi sinh, thực phẩm lên men có ưu điểm dễ hấp thu, thân thiện với hệ tiêu hóa và phù hợp với nhiều đối tượng, kể cả trẻ em và người cao tuổi.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, nên ưu tiên lựa chọn các thực phẩm được lên men tự nhiên, không sử dụng quá nhiều đường, muối hay chất bảo quản.

Đừng quên rằng, một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là nền tảng của một cơ thể tràn đầy năng lượng. Hãy bắt đầu hành trình chăm sóc sức khỏe từ hôm nay bằng việc hiểu và bổ sung đúng các loại men vi sinh nhé!